Wondermiddel uit zee of kwakzalverij?
Door Frans Schot. Uit SML jaargang 42 № 1. 2021
Ongeveer 55 jaar geleden zag ik tijdens vakantiewerk bij Jaap Haan in één van de kippenschuren een liter fles met op het etiket: Paal 8 zeewater. Het zeewater werd destijds verkocht als gezond drinkwater. Ik kreeg heel wat reacties op mijn bericht met vragen: Het was echt om te drinken Frans, mailde Doki Swart, maar het was wel wat laf van smaak, er kwam ook wat koolzuur in. Doki is in 1944 geboren op `t Hoge Land.
Kees Dekker reageerde: De toenmalige uitbater van Hotel Paal 8 kwam op dat idee. Het zeewater werd op flinke afstand van de kust opgehaald. Ik kan zo gauw niet op zijn naam komen, maar toen hij later naar een restaurant in Kampen (vlak tegenover de brug) verhuisde verkocht hij nog steeds flessen met zeewater. Mits met mate gebruikt zal het wel heel gezond geweest zijn (tenminste dat zal wel op de fles hebben gestaan).
Hendrik Oosterloo vertelde dat uitbater van Paal 8 de heer A. Götz was. Hij is inderdaad naar Kampen verhuisd. Na Kampen is hij naar de Postiljonketen gegaan.
Ane Starrenburg wist te vertellen dat zeewater in die tijd, eind jaren vijftig van de vorige eeuw, als middel tegen kanker werd gebruikt. Ook werd het gebruikt tegen eczeem. Mijn vader haalde altijd een emmer vol bij opkomend water, daar moest ik mijn handen in onderdompelen. Het hielp wel.
Doki Swart `s verhaal gaat verder als volgt: Ja, dat zeewater kwam verder in de handel, het was namelijk goed tegen verschillende kwalen. In Duitsland was een firma Bio Maris, waar de heer Götz en mijn vader, die oberkelner was in Paal 8, een handeltje mee opgezet hadden. Het water moest zo`n drie mijl uit de kust komen en visserlui deden dat wel, maar ik haalde het ook uit zee samen met mijn achterneef Jaap van der Sloep. Het water ging in mandflessen van zestig liter en dat schepte ik in de flessen en dan had Jaap een Jawa motor en een karretje erachter en dan met een noodgang bij duin op. Ik zat erop en hield de grote fles vast, levensgevaarlijk vanzelf.
Indertijd kostte zo`n literfles met inhoud ook al ƒ 2.40. Nog steeds in de aanbieding van € 11,10 voor € 9,65 de kwartliter bij Bio Maris.
Ook ging het zeewater naar Medipharma in Meppel, maar we kregen dan steeds klachten dat er teveel zand in het water zat, maar ik kon met mijn lieslaarzen niet zover in zee vanzelf, de firma haalde er een deel zout uit en bottelden het dan in beugelflessen. Duitse gasten waren er gek mee, maar het was niet te zuipen zo laf, dan is gewoon zeewater beter, daar kregen wij als kind ook een glas van `s middags, omdat mijn moeder kanker had en dacht dat ze hier baat bij had. Ik haalde het water achter dijk weg voor haar. Toen ik in 1967 in Kampen ging werken in de Stadsherberg stond er nog een krat in de koelcel. We hadden indertijd bij Paal 8 een gast, de heer Hupkes, directeur van de NS, die kocht 28 flessen in een keer, maar het heeft hem ook niet geholpen. Wat komen er dan weer veel herinneringen bij je op.
Kees Stada meldde nog, dat zwemmen in zee ook goed was tegen psoriasis.
Ik verkocht ook kleine flesjes zeewater met certificaat in mijn webshop, met weinig succes.
Een ander wondermiddel haalde Nelly Zorgdrager uit haar geheugen. Ik kan mij óók nog de Duitsers die in hotel Victoria verbleven herinneren, die schapetieken aten (van die dikke ronde, vol bloed). Ik meen dat er in de Harlinger Courant destijds advertenties stonden waarin volgezogen teken gevraagd werden tegen betaling. Hoe ze deze zelf zochten of eraan wisten te komen, ik heb geen idee. Dat wisten Anne Klijn en Harmen Meijer mij wel te vertellen:
Oene de Hek en ik zochten ze van de schapen af, we kregen tien cent per stuk. Ze deden het in eetbaar papier was gezond voor de lever. Oene de Hek en ik hebben schapetieken op Dellewal gezocht voor een Duitse vrouw die kanker had. Ik zie de teken nog voor mij, rode teken met aan de kont schapevet. Zij moest ze levend op eten, zij verbleef in het Victoria Hotel.