Út it Schylgerlaner leisboek
Gepubliceerd in SML jaargang 28 № 1. 2007
De lêste schoëldêgen for de krysfekansje doarje sò lang, mar ik der komt in ein oan. Mei sò’n licht gefoël stappe jim nei it lêste lesûr út de schoël en mei gin minsk sonnen jim rûzje maitje kònne. Tues (it kosthues) de boeken goëd opbergje, de koffers pakje en net to let òp bêd; mar de sliëp komt net gäu …. moontojoontiid om deuze tiid …. Nachts wol in kear òf fiif waitjen, bang fòr fòrsliëpen en om seks ûre der mar út. ’t Is wol hwat iër -it spoar geet om acht ûre- mar ’t geet òp hues oan! Op it station in gesellige drokte, dan it fortrek nei it Noarden! Op de boat fan Inkhuzen nei Stavoren, der klinkt al it earste Frys. Hwat klinke die klanken bikend en eigen! ’t Is in genot er nei to lústerjen. ’t Liket al às jim al tues komme. Dan nei Leeuwarden-Harns en dan wordt it sò bikend. Oan de butenkant fan Harns gäu prebearje òf de boat al te sjean is. En ja hear, der leit hy wer, de âlde, trouwe Kraus. Fluch út ’t spoar …. Der bin de kaptein en de hofmeister en de oare bikenden en ik Aesters. Forgetten is de Hollândse tael -aesters en gin wêrd oars komt er mear út. De feestelike stemming wordt al gretter en gretter às de Kraus òp wei nei Schyljelân is. De Dam fan de haven fòr Harns is pas fòrby en dan tink jim al: ‘Scoë de Brandaris al to sjean wêze?’ En ja, der dûkt hy al gäu òp út sé –de âlde, sterke, fjouwerkante toer. De toer, dy gin tueskommende Schyljelânder onfòrschillich lit, al is hy ik noch sò nochter. As hy de toer sjucht, dan geet er toch hwat yn him om, al scil hy it net blike litte.
Gryn, mei syn trea kapen forby, de boat fan Flië praeid en dan geet it rjucht op Schyljelân oan. Al tichter en tichter komt it eilân; de húskes mei reade pannen leeze sò fredich om de heeche, sterke toer. In stit op de fluit en dan draeit de Kraus de haven yn; de ‘boatkikers’ stean al klear, inkelde moatte hjar noch haestje.
Der leit de Kraus fêst, de plank is al klear en –bly as jim oan board komme, mar toch noch blyer as jim er ôfgean. Hannen worre drukt –haestich- want Aike steet al mei de omnibus to wachtjen. ‘Hò geet it ’r mei? Ik wer túes?’ en dan begint it lêste deel fan de reis, dy, al doarret it lang, toch hò langer hò moaijer wordt.
Hwat sit it gesellich yn de omnibus; it is al half tjúster; de hors drave kalm hjar gang. Noe en dan fortelt ien fan de reizigers hwat en ondertusken sit jim mar út to sjean nei al it bikende, sò fier as dat noch geet fan de tjústerte. De omnibus wordt hò langer hò leeger en dan op it lêst is der toch it lytse doarpke. Mim steet al mei it lampke by de westerdoar. Gäu útstapt en dan: ‘tues’!
Even nei foaren, de koffer delset en de jas út. ‘Mar even nei tä; nom it lampke mar mei.’ Mar in lampke is net noadich: op de stap ôf fyn jim alles: gin doarknop wordt ik mar ien kear misgrypt.
Op de millem is it waerm; de echte, bikende stallucht komt jim tjin. Tä is oan meltjen; de stralen molk suezje yn ’e amer, it schûm steet heech by de rân op. Even de hân jaen en dan geet it wer troch. ’t Is hirgoëd to wêzen.
As de beesten birêden bin en iederien om de tafel en by de âlde, gesellige plattepiipkachel sit to kofjedrinken, is er gin better plak to bitinken.
For it op bêd gean noch even nei de millem. De beesten sitte allegear stil to wearkauwjen, in pear kreune, it hors neit even–hwat in fredige rêst.
Joons op bêd sjo de âlde gleizen jim sò bikend oan. Stil en tofreden lees ik to sûzjen -de hele fekansje noch forhannen en- tues!
C. Roggen
Út it Schylgerlaner leisboek